Zo gebruikt de eikenprocessierups haartjes als verdediging

Dat de eikenprocessierups haartjes heeft, is algemeen bekend. Wat minder mensen weten, is dat de rups bezig is aan een sterke opmars in ons land. Hoewel de eerste processierupsen al begin jaren ’90 in Nederland werden waargenomen, is de populatie vooral in het vorige decennium flink gegroeid. De stijgende gemiddelde temperatuur en het gebrek aan natuurlijke vijanden hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld.

Met de toename van het aantal rupsen stijgt ook de overlast. De brandharen van de processierups veroorzaken klachten bij mens en dier en kunnen zelfs erg gevaarlijk zijn voor mensen die allergisch zijn. Bestrijding van de processierups dient twee doelen: voorkomen van overlast en het voorkomen van verdere groei van de rupsenpopulatie.

Brandharen

De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder. De larve doorloopt een aantal stadia, waarbij hij vijf keer vervelt. Na de derde vervelling krijgt de rups brandharen, waarmee hij zich verdedigt tegen vijanden. Deze haartjes hebben kleine weerhaakjes en bevatten het eiwit thaumetopoeïne. Elke processierups heeft maar liefst 700.000 van deze haartjes! Bij aanraking zorgen ze bij mensen voor overlast, doordat het lichaam histamine aanmaakt om de thaumetopoeïne te neutraliseren. Dat kan klachten als jeuk, huidirritatie en kortademigheid veroorzaken.

Contact met de brandharen kan op verschillende manieren ontstaan. Allereerst natuurlijk bij direct contact met de rups, die daarbij zijn haren afschiet als verdediging. Maar ook op afstand zorgen de brandharen voor overlast. De haren kunnen verwaaien, zodat mensen er via de lucht tot op grote afstand mee in aanraking kunnen komen. Vooral bij droog weer duurt het lang voor ze op de grond vallen. Tenslotte is er ook overlast door zogeheten besmette oppervlakken: brandharen die zijn achterblijven op bijvoorbeeld tuinmeubilair, kleding of tentdoek.

Klachten

Hoeveel last iemand heeft van contact met de brandharen verschilt per persoon, maar de meest voorkomende klachten zijn jeuk, huidirritatie, rode vlekken en bultjes of blaasjes. Als de huid kapot gekrabd wordt, kunnen infecties ontstaan.
De brandharen kunnen ook zorgen voor irritatie aan de ogen en luchtwegklachten als kortademigheid, loopneus, hoesten, problemen met slikken en kriebel in de keel.

Sommige mensen ontwikkelen een allergie voor de brandharen. Zij ondervinden heftige reacties als braken, duizeligheid en koorts. In uitzonderlijke gevallen kan zelfs een levensbedreigende reactie optreden in de vorm van een anafylactische shock.

Bestrijding van de eikenprocessierups

Omdat de processierups nog relatief kort in Nederland voorkomt, heeft hij nog weinig last van de natuurlijke vijanden die in zuidelijker gelegen gebieden de rupsenpopulatie in toom houden. Onze inheemse soorten hebben de rups nog onvoldoende ontdekt, al zijn er al mezensoorten die weten dat ze de rupsen kunnen eten als ze de haren er af schudden.

Om verdere groei in te dammen is het dus belangrijk om de rupsen te bestrijden. Er wordt veel aan preventie gedaan, maar als het de rupsen toch lukt zich te ontwikkelen tot voorbij het derde stadium, is het nodig om de nesten vol brandharen te bestrijden. Rufix is speciaal voor dit doel ontwikkeld en biedt een betaalbaar, natuurlijk en effectief alternatief voor gebruik van giftige of zeer arbeidsintensieve methoden.

Nest gespot?

Zie je een nest van eikenprocessierupsen, onderneem dan altijd actie. Zorg allereerst dat het gebied rond de boom, zeker zo’n twintig meter, niet door mensen of dieren wordt betreden. Hou er rekening mee dat de brandharen zijn achtergebleven op gras, trampolines en tuinmeubilair rond de boom. Staat de boom op jouw eigen grond, dan ben je zelf verantwoordelijk voor het (laten) behandelen van het nest.

Is het nest goed en veilig bereikbaar en is er geen direct gevaar als het nest op de grond zou vallen, dan kan het behandeld worden met Rufix.